Schweitzer over Bach

Barend Schuurman

Driehonderd jaar geleden, in 1708, voerde Bach in Mühlhausen zijn eerste cantate uit: 'Gott ist mein König'. In hetzelfde jaar componeerde hij de Actus tragicus BWV 106, volgens Schweitzer een van zijn mooiste cantates.

In het andere Mülhausen, het tegenwoordige Mulhouse, deed Albert Schweitzer in 1893 eindexamen gymnasium, waarna hij zijn orgellessen bij Charles Widor aanving. Schweitzer kreeg van Widor het verzoek Bachs orgelkoralen en de cultuur van het Duitse kerklied toe te lichten, omdat de Franse organisten zich daar totaal geen raad mee wisten.

Zo begon Nobelprijswinnaar Schweitzer aan een zoektocht naar de betekenis van de muziek van Bach, die uiteindelijk resulteerde in een uitgebreide studie over hoe Bach uit te voeren en te beluisteren: het monumentale boek J.S. Bach, verschenen in 1908, nu honderd jaar geleden. Het is verbazingwekkend te zien hoe modern Schweitzer in zijn tijd was. Het boek beleefde recordoplagen en over de hele wereld verschenen vertalingen.

Naast alle andere talenten beschikte Schweitzer over het vermogen te schrijven. In prachtige taal beschrijft hij zijn ervaringen, zijn inzichten en zijn gedrevenheid. Schweitzer weet in diezelfde taal op indrukwekkende manier de grootheid van Bach uit te drukken. Dirigent Barend Schuurman onderzocht Schweitzers visie op Bach en laat in zijn boek de lezer kennismaken met de werelden van beide 'grootmeesters'.

Omdat de visie van Schweitzer nog steeds actueel is wil Schuurman het Bachboek van Schweitzer opnieuw onder de aandacht brengen. Niet alleen van dirigenten en musici, maar ook van de luisteraar. Albert Schweitzer over Johann Sebastian Bach is dan ook bedoeld voor alle geïnteresseerde Bachliefhebbers.