In dienst van leviathan

J. Ipema

Hij is de laatste levende der klassieken, Ernst Junger, geboren in 1895. Er zijn maar weinig schrijvers wier leven en werk een hele eeuw overlappen. Hij kwam als gymnasiast uit het Wilhelminisme om bitter aan den lijve de verschrikkelijke dramatiek van de Eerste Wereldoorlog te beleven. Hij maakte ook de daarop volgende dramatische periode mee, al dan niet gedirigeerd door de conservatieve revolutie, toelevend naar de fatale uitbarsting van 1933. In het tijdperk van Hitler houdt Junger, die in 1932 het visionaire boek Der Arbeiter, Herrschaft und Gestalt publiceerde, zich aan de zijlijn op. Hij constateert wat er gebeurt. Na 1945 richt hij zich op de meer beschouwelijke kant van de literatuur en ontvangt op zijn hoge leeftijd van 102 jaar nog altijd de hoogste literaire prijzen.

Ernst Junger heeft altijd 'im Dotter des Leviathans' gestaan, hij bevond zich dichtbij waar het noodlot toesloeg. De nederlaag van 1918 liet diepe sporen na. Junger zag ook positieve kanten: de nederlaag was voorwaarde tot het ontstaan van een nieuw Duitsland, een nieuw Europa. Hij tekende de materiaalslagen rond de loopgraven op in kleine boekjes waaruit In Stahlgewittern ontstond. Deze eerste periode, van 1918 tot 1933, staat centraal in dit eerste deel van een magnifieke Nederlandse biografie. Uit vergeten, nooit meer in verzameld werk opgenomen geschriften boetseert jan lpema zijn beeld van Ernst Junger die meegesleept werd door het Pruisische spel van dynamiet tot de ijskoude, koortsig gloeiende emoties van de conservatieve revolutie die Junger in Der Arbeiter overwon. In de Volkskrant en het NRC Handelsblad verschijnen lovende artikelen over de volstrekt unieke stijl van Jungers werk. Er werden boeken van hem vertaald en tijdschriften aan hem gewijd. De biografie van germanist en soepel schrijvende jan Ipema bericht ons niet alleen over het riskante denken van Junger maar is ook een spannend relaas over een extreem leven waarover wij in het tweede deel, Tegen de stroom, nog meer zullen vernemen.